رویدادهای تاریخی فارکس

هنگامی که جورج سوروس یک شرط ۱۰ میلیارد دلاری روی پوند انگلیس گذاشت و برنده شد، در جهان به عنوان «مردی که بانک انگلیس را شکست داد» مشهور شد. چه او را دوست داشته یا از او متنفر باشید، سوروس مسئول یکی از جالب‌ترین رویدادهای تاریخ معاملات ارز بود. در ادامه جزئیات این رویداد ارائه شده است.

انگلیس به مکانیزم نرخ ارز می‌پیوندد

در سال ۱۹۷۹، یک مبتکر فرانسوی-آلمانی، سیستم پولی اروپا (EMS) را برای تثبیت نرخ ارز، کاهش تورم و آماده‌سازی برای ادغام پولی راه‌اندازی کرد. مکانیسم نرخ ارز (ERM)، که یکی از مؤلفه‌های اصلی EMS بود، به هر ارز مشارکتی یک نرخ ارز مرکزی در مقابل سبد ارزی، واحد ارز اروپا (ECU)، داد. پس از آن، شرکت‌کنندگان (فرانسه، آلمان، ایتالیا، هلند، بلژیک، دانمارک، ایرلند و لوکزامبورگ) مؤظف شدند که نرخ ارز خود را در یک محدوده نوسان ۲.۲۵ درصدی بالاتر یا پایین‌تر از هر نرخ مرکزی دو جانبه حفظ کنند. ERM یک سیستم تثبیت قابل تنظیم و تعدیل‌پذیر بود و در بین سال‌های ۱۹۷۹ تا ۱۹۸۷، ۹ بار در آن تجدید نظر شد. با وجود این‌که انگلستان جزو اعضای اصلی نبود، اما در نهایت در سال ۱۹۹۰ با یک نرخ پوند ۲.۹۵ DM و محدوده نوسان ۶٪ -/+ به این جمع اضافه شد.

تا اواسط سال ۱۹۹۲، ERM موفقیت‌آمیز به نظر می‌رسید، زیرا اثرات مختلف آن تحت هدایت بانک مرکزی آلمان باعث کاهش تورم در سراسر اروپا شده بود. این ثبات دوام نخواهد داشت، زیرا سرمایه‌گذاران بین‌المللی معتقد بودند که ارزش نرخ ارز تعدادی از ارزها در ERM مناسب نیستند. به دنبال اتحاد مجدد آلمان در سال ۱۹۸۹، هزینه‌های دولت افزایش یافت و در نتیجه بانک مرکزی آلمان مجبور بود پول بیشتری چاپ کند. این امر منجر به افزایش تورم شد و بانک مرکزی آلمان چاره‌ای جز افزایش نرخ بهره نداشت. با این حال، این افزایش نرخ بهره به بانک مرکزی آلمان فشار زیادی می‌آورد. این امر باعث شد که سایر بانک‌های مرکزی مجبور شوند نرخ بهره خود را افزایش داده و همچنین نرخ ارز خود را حفظ کنند (یکی از کاربردهای مستقیم نظریه برابری بهره ایروینگ فیشر). جورج سوروس با این باور که به دلیل اقتصاد ضعیف انگلیس و نرخ بالای بیکاری، دولت انگلیس نمی‌تواند این سیاست را برای مدت طولانی حفظ کند، وارد عمل شد.

شرط بندی سوروس در مقابل موفقیت مشارکت انگلیس در ERM

مدیر صندوق پوشش ریسک کوانتوم در اصل می‌خواست روی پایین آمدن قیمت پوند شرط‌بندی کند زیرا انگلیس یا پوند را کاهش می‌دهد یا ERM را ترک خواهد کرد. به لطف حذف تدریجی کنترل سرمایه در طول سال‌های EMS، سرمایه‌گذاران بین المللی آزادی بیشتری برای بهره‌مندی از عدم تعادل موجود در آن زمان داشتند، بنابراین سوروس با وام گرفتن پوند و سرمایه‌گذاری در دارایی‌های مارک، پوزیشن‌های فروش را در پوند و پوزیشن‌های خرید را در مارک اتخاذ کرد. وی همچنین از آپشن‌ها و معاملات آتی استفاده کرد. در کل، پوزیشن‌های او به عدد خارق‌العاده ۱۰ میلیارد دلار می‌رسید. سوروس تنها نبود؛ خیلی از سرمایه‌گذاران دیگر نیز به سرعت از این روش پیروی کردند. همه در حال فروش پوند بودند و فشار زیادی را به ارز وارد می‌کردند و آن را پایین می‌کشیدند.

در ابتدا، بانک انگلیس (BoE) تلاش کرد تا با خرید ۱۵ میلیارد پوند با دارایی‌های ذخیره شده خود، از نرخ‌های ثابت حمایت کند، اما مداخلات استریلیزه (که به موجب آن، مبنای پولی به لطف مداخلات بازار آزاد ثابت نگه داشته می‌شود) به میزان اثربخشی آنها محدود بود. پوند به طور خطرناکی نزدیک به سطوح پایین‌تر از محدوده ثابت خود معامله می‌شد. در ۱۶ سپتامبر ۱۹۹۲، روزی که بعداً به چهارشنبه سیاه معروف شد، بانک اعلام کرد که نرخ بهره پوند به میزان ۲٪ (از ۱۰٪ به ۱۲٪) افزایش یافته است. چند ساعت بعد، بانک قول داد که نرخ‌ها را به ۱۵٪ برساند، اما سرمایه‌گذاران بین المللی مانند سوروس نمی‌توانستند تحت تأثیر قرار بگیرند، زیرا می‌دانستند که سودهای کلانی در گوشه و کنار وجود دارد. معامله‌گران به فروش پوند در حجم عظیم ادامه می‌دادند و BoE همچنان آنها را می‌خرید، تا اینکه سرانجام در ساعت ۷ بعد از ظهر همان روز، لرد نورمن لامونت اعلام کرد که انگلیس از ERM خارج شده و نرخ‌ها به همان سطح اولیه خود یعنی ۱۰٪ بر می‌گردند. چهارشنبه سیاه نقطه آغاز کاهش شدید ارزش مؤثر پوند بود. این‌که آیا دلیل بازگشت به یک ارز شناور، حمله سوروس به پوند بود یا فقط یک تحلیل بنیادی ساده، هنوز هم جای بحث دارد.